Atâ b. Ebû Rebâh ve Hadis İlmindeki Yeri

Tâbiîn neslinin genel olarak İslâmî ilimlerin teşekkülünde özelde ise ha-dis ilminin gelişimindeki katkısı bilinmektedir. Bu katkının niteliği konusun-da çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Böyle bir amacın parçası olmak bu çalış-manın da hedefleri arasındadır. Özellikle Abdullah b. Abbas’ın talebesi ve ondan sonra Mekke mektebinin en tanınmış hocası olan Atâ Ebû Rebâh’ın hadisçiliğine yönelik herhangi çalışma yapılmaması ayrı teşvik edici saik olmuştur. Erken dönem şahsiyetlerinden Atâ’nın hayatı ilmî kişiliğini incelerken başta şahsına ait fetva rivâyetler üzere ilk dönemden itibaren kaynaklardan elde edilen bilgilerle birtakım sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Araştırma incelemeye değer, hareketli siyasî yaşam süren Atâ, erken dönemde ortaya çıkan fikrî toplumsal çalkantıların içinde yaşamıştır. Eğitimci kişiliği ile dikkat çeken İbn Abbas sahâbeden aldığı mirasa kendi tecrübelerini katarak sonraki nesillere aktarmıştır. müftülüğü hac organizasyonlarında uzun yıllar mercii olması edindiği önemli tecrübelerdendir. Sünnete bağlılığı maruf olmasının yanı sıra tâbiîn nesli arasında ictihadlarıyla tanınanlar yer almıştır. Münekkid hadis hafızı hadiste mutlak otorite kabul edilmiştir. Hadiste telfîk yapanlardan biri olması, nakilde bulunduğu kaynakların çeşitliliğini rivâyetlerin birçok tarîkini bildiğini göstermektedir. Yazılı rivâyetlerde bulunmuş yazımını etmiştir. Kullandığı bazı kavramlarıyla ıstılahlarının gelişimine katkı sağlamış mürsel rivâyetlerinin çokluğu çekmiştir.